با رفلاکس معده خود چه کنیم؟
با رفلاکس معده خود چه کنیم؟
رفلاکس معده از بیماری‌های گوارشی است که عضله پایینی مری را درگیر می‌کند. رفلاکس معده در بارداری بسیار شایع است و بسیاری از زنان در این دوران سوزش معده را تجربه می‌کنند. پزشکان متخصص داخلی بر این باور هستند که فتق حجاب حاجز می‌تواند باعث رفلاکس شود اما توجه به رژیم غذایی مناسب و اصلاح سبک زندگی به درمان این مشکل کمک می‌کند.
چگونه رفلاکس معده رخ می‌دهد؟
بازگشت محتویات و اسید معده از بخش عضله تنگ کننده مری به سمت معده باعث رفلاکس می‌شود. اگر فرایند هضم به شکل طبیعی اتفاق بیفتد، غذا از طریق عضله پایین مری به سمت معده می‌رود و پس از خروج عضله بسته می‌شود تا فرایند بازگشت اسید به مری اتفاق نیفتد.
زمانی که عضله LES ضعیف باشد، احتمال باز شدن آن و بازگشت محتویات به مری زیاد است. به طور کلی شدت رفلاکس به میزان باز شدن این عضله بستگی دارد.
رفلاکس معده بر اثر فتق حجاب حاجز
از نظر پزشکان متخصص داخلی و گوارش یکی از عواملی که باعث تضعیف عضله پایین میری می‌شود، فتق حجاب حاجز است که همین امر میزان رفلاکس معده را افزایش می‌دهد.
منظور از فتق حجاب حاجز این است که با حرکت بخش بالایی معده و ورود آن از دیافراگم به سینه، این مشکل به وجود می‌آید.
وظیفه شکاف دیافراگم حفظ و نگهداری قسمت پایین مری است، از این رو ابتلا به فتق حجاب حاجز باعث می‌شود که اسید معده وارد مری شده و رفلاکس معده رخ دهد.
عوامل موثر در ابتلا به فتق حجاب حاجز
- چاقی و اضافه وزن شدید
- بارداری
- افزایش سن به خصوص برای افراد بالای ۵۰ سال
- ایجاد فشار روی شکم در اثر سرفه، استفراغ و کار فیزیکی زیاد
درمان فتق حجاب حاجز زمانی که باعث متوقف شدن جریان خون شود خطرناک است و نیاز به درمان دارد. به طور کلی زمانی که این عامل باعث رفلاکس شدید معده شود نیاز به معالجه توسط یک پزشک داخلی خوب دارد، در صورتی که نیاز باشد به کمک جراحی اندازه فتق کم می‌شود تا مانع کاهش جریان خون نشود.
علل رفلاکس معده چیست؟
مواد غذایی خاصی وجود دارد که باعث رفلاکس معده می‌شوند بنابراین سعی کنید که این مواد را از رژیم غذایی خود حذف کنید و یا تحت نظر بهترین پزشک داخلی و گوارش عمل کنید:
- شکلات
- نعنا
- مواد غذایی چرب و سرخ شدنی
- قهوه و نوشیدنی الکلی
- مصرف سیگار
- چاقی و اضافه وزن
سوزش معده از علائم رفلاکس
از عوارض بازگشت اسید معده، سوزش معده و سوء‌هاضمه است که باعث ایجاد حس درد در بخش بالایی سینه می‌شوند. تنگی نفس، درد گردن و گلو درد نیز می‌تواند از علائم آن باشد. احتمالا بارها شده که احساس کرده‌اید غذا به دهان تان بازگشته یا حس ترشی و تلخی را در دهان خود داشته‌اید.
این موارد باعث ایجاد سوزش و معده درد می‌شود و ممکن است تا چند ساعت به طول بینجامد. به یاد داشته باشید که در چنین شرایطی دراز کشیدن و خم شدن به سمت جلو شرایط را بدتر می‌کند.
با مراجعه به پزشک داخلی می‌توانید قرص‌ها و داروهایی که به کاهش بازگشت اسید معده به مری کمک می‌کنند را مصرف کنید.
به یاد داشته باشید که درد ناشی از سوزش معده با بیماری‌های قلبی مثل حمله قلبی یکسان نیست و شناخت تفاوت میان آن‌ها به شما کمک می‌کند که به پزشک مورد نظر مراجعه کنید.
روش‌های درمان رفلاکس معده چگونه است؟
روش قطعی برای درمان رفلاکس معده وجود ندارد، با این حال برخی از کارها مثل تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی به شما کمک می‌کند تا کمتر دچار مشکلات مربوط به آن شوید. درمان باعث می‌شود که میزان رفلاکس معده کاهش پیدا کند و عوارض و مشکلات ناشی از آن را کمتر تجربه کنید.
پرهیز از نوشیدنی و مواد غذایی محرک
همانطور که به آن اشاره کردیم برخی از مواد غذایی مثل شکلات، مواد غذایی چرب، قهوه و الکل باعث ضعیف شدن عضله مری می‌شود.
همچنین بهتر است مرکبات، گوجه فرنگی و ادویه کمتری را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
کم کردن حجم غذا
اگر حجم وعده‌های غذایی خود را کاهش دهید نشانه‌های رفلاکس معده کاهش یافته و حس بهتری خواهید داشت. همچنین بهتر است که ۲ الی ۳ ساعت قبل از خواب غذای خود را صرف کنید تا دچار سوء‌هاضمه نشوید.
با اضافه وزن خداحافظی کنید!
یکی از روش‌هایی که به کاهش علائم رفلاکس معده کمک می‌کند، کاهش وزن است. کسانی که دچار اضافه وزن و چاقی مفرط هستند با کاهش وزن حس بهتری خواهند داشت.
وضعیت خوابیدن را اصلاح کنید
اگر تخت را ۱۵ سانتی متر بالاتر بیاورید و یا شیب بالشت خود را به شکلی تنظیم کنید که سرتان هنگام خوابیدن کمی بالاتر بیاید و محتویات کمتری وارد مری شود.
استفاده از داروهای ضد اسید
تجویز داروهای ضد اسید توسط بهترین پزشک داخلی باعث می‌شود تا سوزش معده کاهش یابد. مواد کف زا در این داروها مانع از بازگشت اسید معده به مری می‌شوند.
هرچند مصرف طولانی مدت این داروها باعث عوارضی مثل اسهال، متابولیسم و تجمع منیزیم در بدن می‌شود.
وجود بیش از حد منیزیم در بدن خطرات جدی برای بیماران کلیوی ایجاد می‌کند. برخی از داروهایی که تجویز می‌شود مثل سایمتیدین، فاموتیدین و نیزاتیدین است که با توجه به شرایط بیمار و وضعیت او تجویز می‌شوند.
سایر داروها شامل این موارد هستند:
- پروتون پمپ ازومپرازول
- لانزوپرازول
- امپرازول
- پنتوپرازول
- رابپرازول
- دگزلانپرازول
روش‌های تشخیص رفلاکس معده
در صورتی که علائم رفلاکس معده شما شدید باشد پزشک داخلی و گوارش برای تشخیص قطعی و ارزیابی بیماری ممکن است یکی از روش‌های زیر را توصیه کند:
آندوسکوپی گوارش
برای تشخیص افراد مبتلا به رفلاکس معده مزمن، آندوسکوپی یک روش مناسب است. به کمک فرستادن یک لوله کوچک مجهز به دوربین بافت مری و مشکلات احتمالی آن مورد بررسی قرار می‌گیرند. در صورتی که نتایج آندوسکوپی غیر طبیعی باشد، نیاز به نمونه برداری از بافت مری خواهد بود.
آزمایش مانومتری
مانومتری و امپدانس مری روشی است که میزان فشار وارد شده به عضله مری و یا انقباض آن را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است پزشک داخلی تشخیص دهد که به آزمایش PH نیاز است تا میزان اسیدیته مری، فعالیت آن در زمان هضم و سایر موارد را بسنجد.
آزمایش دستگاه گوارش
به کمک عکسبرداری با اشعه ایکس بخش فوقانی دستگاه گوارش مورد بررسی قرار می‌گیرد.
چه کسانی نیاز به جراحی دارند؟
همه افرادی که دچار سوزش سر معده و رفلاکس می‌شوند به جراحی نیاز ندارند، با این حال اگر پس از دارو درمانی بهبود حاصل نشود ممکن است که پزشک متخصص داخلی روش جراحی را پیشنهاد دهد.
نام این نوع جراحی فوندوپلیکاسیون است که با بهبود عملکرد LES به درمان شما کمک می‌کند.
عوارض دنباله دار رفلاکس معده
بی توجهی به درمان رفلاکس معده در بلند مدت می‌تواند عوارض متعددی به دنبال داشته باشد. بازگشت اسید معده به مری باعث ایجاد التهاب و زخم شدن آن می‌شود و در نتیجه احتمال خونریزی مری وجود دارد. همچنین بیماری مری بارت از دیگر عوارض رفلاکس معده است که خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می‌دهد.
سخن آخر
رفلاکس معده و بازگشت اسید آن به مری از مواردی است که باعث اختلال در فعالیت‌های روزانه می‌شود. به همین دلیل برای پیشگیری از مشکلات آن بهتر است که با یک پزشک متخصص داخلی مشورت کنید.
نویسنده: دکتر غلامرضا کفیلی
