گفتگوی اختصاصی با دکتر غلامرضا کفیلی درباره آندوسکوپی گوارش

بررسی دستگاه گوارش با آندوسکوپی

• آقای دکتر غلامرضا کفیلی جهت آشنایی بیشتر خوانندگان، لطفا توضیحی راجع به خودتان ارائه بفرمایید؟

غلامرضا کفیلی ۵۶ ساله هستم. در سال ۱۳۷۸ رشته عمومی را به اتمام رساندم و تا سال ۱۳۷۸ پزشک عمومی بودم و از سال ۱۳۸۲ تا الان به عنوان متخصص داخلی مشغول به کار هستم.

• آندوسکوپی و کولونوسکوپی چیست؟

آندوسکوپی معادل فارسی درون بین است. توسط یک دستگاه، تمام احشاء داخلی که به صورت حفره هست قابل مشاهده می باشد. آنچه مصطلح است آندوسکوپی دستگاه گوارش است و هر بخش از بدن را که دستگاه وارد آن شود، می توانید ببینید؛ مانند مفصل که اصطلاحا به آن آرتروسکوپی می‌گویند.

کولونوسکوپی را باید با آمادگی بیمار انجام داد. یعنی ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از آن با مصرف مایعات فراوان روده شسته می‌شود تا بتوان کولونوسکوپی را انجام داد. برای آندوسکوپی تا ۷ – ۸ ساعت نباید غذا خورده شود. در اکثر مواقع آندوسکوپی و آرتروسکوپی برای مشخص شدن ضایعات داخل سیستم گوارش است. اعم از زخم‌ها و واریس‌ها، پولیپ و زخم‌هایی که وجود دارد و به صورت التهاب، ورم و خونریزی شدید مثلا در روده‌ها یا زخم‌های مقطعی که اکثرا در روده و اثنی عشر است، به‌کار می‌رود.

کولونوسکوپی بیشتر با بیهوشی انجام می‌شود یا با داروهایی که شل‌کننده عضلات است و مقداری خواب‌آور است و در واقع تسکینی چند دقیقه‌ای برای بیمار ایجاد می‌کند و کولونوسکوپی انجام می‌شود. کولونوسکوپی نیاز به مهارت دارد و بخاطر پیچ و خم‌های روده راحت نیست و روده یک لوله قابل انعطاف است که باید با مهارت هم جلو رفت و آن را دید و توجه به ضایعات داشت که بیشتر بر اثر تجربه بدست می‌آید.

• چه زمانی آندوسکوپی گوارش و چه زمانی کولونوسکوپی تجویز می‌شود؟

تجویز آندوسکوپی و کولونوسکوپی به نظر پزشک بستگی دارد و بر اساس شکایت بیمار،  بر اساس شدت بیماری، مدت زمانی که از بیماری گذشته است و تشخیص پزشک مشخص می شود که بیمار باید آندوسکوپی شود یا خیر. اکثر مشکلاتی که وجود دارد به دلیل سوء هاضمه است و در اکثر مواقع، سوء هاضمه ریشه عصبی دارد.

همانطور که می‌دانیم سرطان مری، معده و روده در ایران شایع است و بیشتر پزشکان ترجیح می‌دهند بیماری که خونریزی گوارشی دارد و جزء موارد اورژانسی محسوب می‌شود، باید حتما آندوسکوپی برای آن انجام شود. چه به‌صورت استفراغ خونی، چه به شکل دفع مدفوع سیاه یا دفع خون روشن از مدفوع باشد یا حتی پیدا کردن گلبول‌های قرمز خون در مدفوع با میکروسکوپ پیدا شود، نشانگر این است که حتما باید آندوسکوپی معده یا روده بزرگ شود.

• چه اقدامات باید قبل از آندوسکوپی گوارش انجام داد؟

برای آندوسکوپی معده و اثنی عشر کافی است حدود ۶ ساعت قبل از انجام آندوسکوپی بیمار غذا نخورد و در این ۶ ساعت معده فرصت دارد غذایی که داخلش هست را تخلیه کند و بعد به راحتی آندوسکوپی شود. برای انجام کولونوسکوپی حتما نیاز است بیمار ملین و مایعات فراوان مصرف کند تا روده کامل تمیز شود.

به علت اینکه ممکن است مقداری مدفوع در روده بماند و ممکن است پشت مدفوع یک ضایعه‌ای باشد که قابل دیدن نباشد. برای همین بهتر است بیمارانی که برایشان کولونوسکوپی تجویز می‌شود داروها را کامل استفاده کنند و مایعاتی را که توصیه می‌شود حتما مصرف کنند و در حین استفاده از داروها راه بروند. اگر دارو را استفاده کنند و یکجا بنشینند روده کاملا تخلیه نمی‌شود.

• چه موارد مراقبتی را باید قبل از انجام آندوسکوپی را رعایت کند؟

موارد مراقبتی قبل از آندروسکوپی گوارش باید انجام داد. در افراد مسن باید مطمئن شویم که از نظر قلبی مشکلی ندارند و درباره کسانی که داروهای ضد انعقادی مصرف می کنند سوال کنیم، چون این احتمال وجود دارد که نمونه ‌برداری کنیم. البته این احتمال خیلی کم است و تا الان مشکلی پیش نیامده است ولی به طور کلی احتیاط در این ‌کار واجب است.

• استفاده از آندوسکوپی چه عوارض و علائمی دارد؟

عوارض آندوسکوپی گوارش که به‌ ندرت دیده می‌شود و شاید از بین ۱۰۰ – ۱۰۵ مورد آندوسکوپی، یک مورد پیش بیاید و این مسئله بسیار مهم و خطرناکی است، چرا که یکی از عوارض آن پارگی مری است. البته این مورد به بیمار بستگی دارد. اگر کاملا پاها بی‌ حرکت باشد، کسی که آندوسکوپی می‌کند تبحر کافی داشته باشد احتمال بروز خطر کاهش پیدا می کند. از عوارضی که بعد از ۲۴  یا ۴۸ ساعت ممکن است ایجاد شود گلو درد می‌باشد و عوارض خاص دیگری وجود ندارد.

• آندوسکوپی برای چه قسمت‌هایی از بدن کاربرد دارد؟

آندوسکوپی برای دیدن حنجره، مری، معده و اثنی ‌عشر نیز کاربرد دارد و کولونوسکوپی برای دیدن پشت مقعد، انتهای روده بزرگ و قسمت‌های دیگر روده بزرگ و حتی قسمت انتهای روده باریک با دستگاه قابل دیدن است.

• آیا فردی که بیماری خاصی مثل دیابت و فشارخون دارد می‌تواند آندوسکوپی انجام دهد؟

کسانی‌ که بیماری‌های خاصی دارند مثل دیابت و فشار خون می‌تواند هم آندوسکوپی گوارش و هم کولونوسکوپی انجام دهند. با این حال پزشک باید از قبل بررسی کند که اگر واقعا بیمار نیاز دارد انجام شود و اگر نیاز ندارد که انجام شود و برای بیمار خطرناک است انجام نشود.

• فرد باید چه علائمی داشته باشد تا آندوسکوپی معده انجام دهد؟

افرادی که دچار درد مداوم معده، معده درد یا درد در اثنی ‌عشر و قسمت فوقانی شکم هستند، باید حتما آندوسکوپی انجام دهند. همچنین اگر فرد مدفوع سیاه به رنگ قیر دارند، استفراغ خونی بیمار یا خونی که تازه است یا خون مانده در استفراغ او که اصطلاحا به آن تکه‌های قهوه می‌گویند در آن است نشان ‌دهنده این است که خونریزی گوارشی است و حتما باید افراد آندوسکوپی شوند.  افرادی که هیچ مشکلی ندارند اما باید آندوسکوپی شوند کسانی که می‌خواهند پیوند کلیه یا کبد برای آن ها انجام شود یا افرادی که عمل اسلیو برای معده آندوسکوپی حتما قبل از عمل برای این افراد واجب است.

• بعد از انجام آندوسکوپی گوارش در صورت بروز چه علائمی باید سریع به پزشک مراجعه کرد؟

بعد از انجام آندوسکوپی چناچه بیمار دچار تنگی نفس یا درد در قفسه سینه شود، باید به پزشک مراجعه کند. افرادی که آندوسکوپی می‌کنند چنانچه درد شکم بعد از نیم ساعت بعد از کولونوسکوپی وجود داشته باشد و تشدید شود باید به پزشک مراجعه کنند. خونریزی‌هایی که رخ می‌دهد بعد از آندروسکوپی و یا استفراغ خونی شدید، نیاز به مراجعه به بیمارستان دارد و در مورد کولونوسکوپی هم اگر بعد از آن دچار خونریزی روده شد باید حتما به پزشک مراجعه کند.

• انواع آندوسکوپی را نام ببرید و هر کدام برای چه قسمتی از بدن کاربرد دارد؟

آندوسکوپی گوارش سه نوع است. آندوسکوپی قسمت فوقانی گوارش که شامل مری، معده و اثنی‌ عشر و قسمت‌های انتهایی اثنی ‌عشر را می‌توان با این دستگاه ببینیم. دستگاه دیگر کولونوسکوپی است که در واقع آندوسکوپی روده بزرگ محسوب می‌شود و البته کولونوسکوپی را باید با آمادگی بیمار انجام داد. نوع دیگر آندوسکوپی آرتروسکوپی به آن می‌گویند که آندوسکوپی روده باریک است و کار همه کسی نیست. کار فوق تخصصی است، پیچیده و زمان‌بر است و از نظر بیهوشی بین ۲ – ۳ ساعت زمان می‌برد و در همه مراکز انجام نمی‌شود.

باتشکر از همراهی گرم و صمیمانه شما آقای دکتر

با استفاده از لینک زیر می‌توانید صفحه‌ی پزشک را مشاهده کنید و هرگونه سوال در زمینه گوارش و آندوسکوپی دستگاه گوارش را از آقای دکتر غلامرضا کفیلی متخصص داخلی در اصفهان سوال کنید.

مشاهده رزومه دکتر غلامرضا کفیلی