گفت و گوی اختصاصی با دکتر ناهید مظاهری در خصوص زایمان و سوالات پیرامون آن

۱- خانم دکتر جهت آشنایی خوانندگان از رزومه کاری شما لطفا توضیحی راجع به خودتان بنویسید.

بنده دکتر ناهید مظاهری هستم بورد تخصصی زنان و زایمان و جراحی زیبایی بانوان دارم.

فارغ التحصیل دانشگاه علوم پزشکی ایران هستم و بیشتر از ۲۰ سال سابقه کار و انجام هزاران سزارین، زایمان طبیعی و انواع جراحی زنان و جراحی‌های زیبایی بانوان دارم.

 

۲- عمل سزارین چگونه انجام می‌شود؟

سزارین یکی از روش‌های رایج زایمان است و با بی هوشی عمومی ‌یا بی حسی انجام می‌شود، برشی روی شکم و رحم داده می‌شود و نوزاد از رحم خارج می‌شود.

در واقع در سزارین نوزاد به جای عبور از مجرای زایمان(زایمان طبیعی) از برش ایجاد شده روی شکم و رحم خارج می‌شود.

 

۳- چه زمانی لازم است خانمی ‌سزارین شود؟

۱-۳- مواردی که زایمان پیشرفت نمی‌کند:

عدم پیشرفت زایمان شایع‌ترین دلیل برای انجام سزارین است که ممکن است به دلیل باز شدن ناکافی دهانه رحم یا بزرگ بودن سر جنین باشد.

۲-۳-کاهش اکسیژن رسانی به جنین:

ممکن است در حین زایمان جنین با کمبود اکسیژن روبرو شود و تغییراتی در ضربان قلب جنین ایجاد شود که پزشک مجبور به انجام سزارین به صورت اورژانسی شود.

۳-۳-جنین در وضعیت غیر عادی قرار گرفته باشد:

مثلا به جای اینکه با سر وارد لگن شود با پا وارد شود یا به صورت افقی در رحم باشد یا سر جنین خوب وارد لگن نشده باشد مثلا چانه نوزاد رو به بالا باشد و جنین با پیشانی و صورت وارد کانال زایمان شود.

۴-۳-بارداری‌های دو قلو، سه قلو یا چند قلو:

در این موارد سزارین برای جلوگیری از آسیب به جنین لازم است البته در بعضی از موارد حاملگی دو قلو با شرایط خاص می‌توان زایمان طبیعی انجام داد.

۴-۳- مشکلات مربوط به جفت:

اگر پیش از شروع زایمان جفت شروع به جدا شدن از دیواره رحم کند یا جفت دهانه رحم را پوشانده باشد سزارین گزینه کم خطرتری است.

۵-۳- مشکلات بند ناف:

در مواردی که بند ناف جلوتر از جنین وارد دهانه رحم شود یا در صورتی که بند ناف در حین انقباضات فشرده شود باید سزارین انجام شود.

۶-۳- بسیار بزرگ بودن جنین:

برخی جنین‌ها آنقدر بزرگ هستند که نمی‌توان آنها را با زایمان طبیعی خارج کرد مثلاً نوزادان مادران دیابتی.

۷-۳- بیماری‌های مادر:

اگر به دلیل بیماری خاصی در مادر، زایمان طبیعی برای وی خطر جانی داشته باشد باید سزارین انجام شود یا اگر مادر عفونت‌هایی مثل تبخال تناسلی فعال یا سایر عفونت‌هایی را داشته باشد که امکان ابتلای نوزاد هنگام عبور از کانال زایمان وجود داشته باشد سزارین باید انجام شود.

۸-۳- بیماری های نوزاد:

اگر نوزاد اختلالات رشد داشته باشد یا مشکلاتی مثل اسپاینا بیفیدا(بسته نشدن درست مجرای ستون فقرات) و یا هیدروسفالی داشته باشد باید سزارین انجام شود.

۹-۳- سزارین قبلی:

در صورتیکه مادری قبلا سزارین شده باشد زایمان‌های بعدی نیز بهتر است به صورت سزارین باشد البته بسته به نوع برش روی رحم و سایر عوامل این امکان وجود دارد که در برخی موارد پس از سزارین قبلی زایمان طبیعی انجام شود.

۴- سزارین چه عوارضی نسبت به زایمان طبیعی دارد؟

۱-۴- احتمال عفونت بعد از سزارین نسبت به زایمان طبیعی بیشتر است به طوری که سزارین تا حد زیادی خطر ابتلا به عفونت و عوارض مرتبط با آن را افزایش می‌دهد. شایع ترین عفونت‌ها بعد از سزارین شامل عفونت دستگاه ادراری عفونت رحم و اندومتریت است.

۲-۴- میزان از دست دادن خون در سزارین نسبت به زایمان طبیعی خیلی بیشتر است و احتمال نیاز به انتقال خون هم وجود دارد.

۳- احتمال چسبندگی بعد از عمل در سزارین وجود دارد هر عمل جراحی شکمی ‌یا لگنی می‌تواند باعث بروز چسبندگی شود به همین دلیل زایمان طبیعی انتخاب ایمن‌تری نسبت به جراحی سزارین است.

۳-۴- خطرات و عوارض بیهوشی مانند تهوع، استفراغ، سردرد شدید و… در سزارین وجود دارد که در زایمان طبیعی نیست.

۵-۴-احتمال لخته شدن خون در بدن و آمبولی ریه در سزارین خیلی بیشتر از زایمان طبیعی است.

۶-۴- احتمال همه عوارض زیر در سزارین خیلی بیشتر از از زایمان طبیعی است:

• آسیب به رحم
• آسیب به روده و مثانه
• اختلالات جفت در بارداری‌های بعدی
• مشکلات ناباروری
• ایجاد یبوست
• احساس خستگی و خواب آلودگی
• احتمال افسردگی
• عوارض و مضرات احتمالی داروهای بیهوشی روی جنین
• مشکلات تنفسی در نوزاد
• مرگ و میر بیشتر شیرخواران نسبت به زایمان طبیعی
• افزایش احتمال یرقان یا زردی در نوزاد

 

۵- اگر خانومی ‌در زایمان اول سزارین کرده باشد در زایمان دوم نیز باید سزارین کند؟

زایمان طبیعی به دنبال سزارین در موارد خاصی امکان پذیر است باید شرایط زیر وجود داشته باشد تا بتوان اجازه زایمان طبیعی به دنبال سزارین را داد:

۱-۵- برش سزارین قبلی باید برش افقی در پایین رحم باشد. در برش‌های عمودی روی رحم خطر بیشتری برای پارگی رحم وجود دارد و شانس زایمان طبیعی موفق کم است.

۲-۵- لگن به اندازه کافی بزرگ باشد تا اجازه عبور راحت را به جنین بدهد. سزارین قبلی نباید به دلیل تنگی لگن یا عدم پیشرفت زایمان باشد.

۳-۵- سابقه عمل جراحی وسیع روی رحم مثل میومکتومی ‌یا پارگی رحم نداشته باشد.

۴-۵- بیماری یا عارضه پزشکی مثل جفت سر راهی یا فیبروم بزرگ نداشته باشد.

 

۶- مراقبت های بعد از سزارین چگونه است و چه مدت زمان طول می‌کشد تا بدن ریکاوری شود؟

مادر پس از سزارین حداقل باید ۲۴ تا ۴۸ ساعت در بیمارستان بستری باشد تا روند بهبود و وضعیت نوزاد وی زیر نظر گرفته شود.

مواردی که بعد از سزارین در بیمارستان کنترل می‌شوند شامل علائم حیاتی، خونریزی و اندازه گیری میزان ادرار بیمار است. همچنین داروهای لازم از جمله آنتی بیوتیک‌ها و مسکن‌ها در بیمارستان برای بیمار تزریق می‌شود.

تا چند ساعت بعد از زایمان مادر باید ناشتا باشد، سپس با اجازه پزشک شروع به خوردن غذاهای سبک آبکی و نرم کند. از آزمایشات انجام شده به دنبال سزارین، اندازه گیری هموگلوبین بیمار برای ارزیابی میزان خونریزی وی می‌باشد.

تا ۲۴ الی ۴۸ ساعت بیمار در بیمارستان دقیقاً تحت نظر قرار می‌گیرد و سپس اگر وضعیت خوبی داشته باشد پس از دریافت آموزش‌های لازم برای شیردهی، مراقبت از نوزاد، مراقبت از بخیه‌ها و علائم خطر، بیمار مرخص می‌شود.

 

مراقبت‌های پس از سزارین در منزل

• مراقبت‌های پس از سزارین در منزل شامل استراحت کردن و داشتن خواب کافی است. بیمار باید راه برود چرا که راه رفتن به پیشگیری از یبوست و لخته شدن خون کمک می‌‌کند.
  روزهای اول بعد از جراحی بهتر است غذاهای نرم و آبکی خورده شود و از خوردن غذاهای نفاخ مثل شیر و حبوبات خودداری شود.
• محل زخم باید تمیز و خشک نگه داشته شود و در صورت داشتن پانسمان ضد آب بیمار می‌تواند بعد از ترخیص از بیمارستان حمام کند.
• محل بخیه‌ها تا ۷۲ ساعت نباید شسته شود پس از بهبود اولیه زخم می‌تواند شکم بند استفاده کند.
• بعد از ۷ تا ۱۰ روز باید جهت کشیدن بخیه‌ها مراجعه کند تا چند هفته از انجام کارهای سنگین و بلند کردن وسایل سنگین باید خودداری کند و ۶ تا ۸ هفته رابطه جنسی نداشته باشد. معمولاً بعد از ۶ هفته یا ۴۲ روز وضعیت بدن به حالت عادی قبل از زایمان برمی‌گردد.

 

۷- در طول سزارین چه نوع بیهوشی مورد استفاده قرار می‌‌گیرد؟

برای انجام سزارین از بیهوشی جنرال یا عمومی ‌و بی حسی رژیونال یا منطقه ای (اپیدورال، اسپاینال) استفاده می‌شود. در اکثریت موارد سزارین‌های الکتیو (انتخابی) بی حسی اپیدورال یا اسپاینال بر بیهوشی عمومی ‌ارجحیت دارد چون عوارض کمتری دارد.

 

۸- برای اینکه خانمی ‌بعد از سزارین دچار یبوست نشود چه اقداماتی باید انجام دهد؟

۱- برای جلوگیری از یبوست بعد از سزارین بیمار باید مواد غذایی سرشار از فیبر مثل میوه‌ها، سبزیجات تازه و غلات بخورد.

۲- مایعات زیاد بنوشد

۳- پیاده روی کند.

۴-ملین مصرف کند

۹- دلیل سردرد خانم‌ها بعد از سزارین چیست و آیا باید دارو مصرف کنند؟

دلایل مختلفی برای سردرد بعد از سزارین وجود دارد اما اغلب به دلیل تزریق بی حسی اسپاینال است. در واقع هنگام تزریق کیسه حاوی مایع مغزی نخاعی سوراخ می‌شود و مایع نشت می‌کند و مادر احساس سردرد می‌کند ولی جای نگرانی نیست.

دلایل دیگر برای سردرد بعد از سزارین شامل نوسانات فشار خون، کم خونی، کم خوابی و عدم تعادل هورمون‌ها می‌باشد.

مسمومیت بارداری نیز از عوامل نادر ولی بسیار مهمی‌ است که می‌تواند باعث سردرد بعد از سزارین شود که در این مواقع فشار خون بالا و پروتئینوری وجود دارد.

 

 درمان سردرد بعد از سزارین به دلیل بی حسی اسپاینال:

• داروهای مسکن جهت درمان دردهای خفیف
• مصرف مایعات و کافئین
• استراحت کردن
• تزریق مایعات با حجم زیاد
• و درمان نهایی سردرد ناشی از بی حسی اسپاینال یا اپیدورالبلادپچ  است که از خود بیمار خون گرفته می‌شود تا در کمر بیمار تزریق شود.و به این ترتیب سوراخ ایجاد شده در محل تزریق بی حسی نخاعی بسته می‌شود در صورتیکه سردرد ناشی از علل دیگر باشد باید علت آن رفع شود.

 

۱۰- استفاده از کمربند بارداری در دوره‌ بارداری برای همه خانم‌ها توصیه می‌شود یا فقط در شرایط خاص باید استفاده گردد؟

شواهد علمی ‌کافی برای پشتیبانی کامل از کمربندهای شکمی‌ برای کاهش دردهای بارداری وجود ندارد ولی برخی مطالعات، مزایای بالقوه استفاده از کمربند‌های شکمی‌ هنگام بارداری را نشان می‌دهند.

به نظر می‌رسد استفاده از کمربند‌های بارداری به صورت دوره‌های کوتاه از شدت درد لگن در خانم‌های باردار کم می‌کند و آنها کارهای روزمره را بهتر انجام می‌دهند.

مزایای کلی استفاده از کمربندهای بارداری شامل موارد زیر است:

• حمایت از کمر
• تسریع در بهبودی پس از زایمان به ویژه پس از سزارین
• بهبود گردش خون
• پیشگیری از افتادگی عضلات شکمی
• کمک به تصحیح وضعیت بدن

 

۱۱- آیا لاغر شدن خانم‌های باردار در ماه‌های آخر حاملگی برای جنین عوارض‌ دارد؟

لاغر شدن مادر می‌تواند روی رشد جنین اثر داشته باشد چون جنین تمام انرژی و مواد مغذی خود را از طریق جفت و بند ناف از مادر دریافت می‌کند، لذا لاغر شدن بیش از حد مادر و سوء تغذیه آن جنین را نیز دچار سوء تغذیه می‌کند و باعث کاهش رشد داخل رحمی‌ جنین می‌شود.

 

۱۲-دلایل خارش واژن در دوران بارداری چیست و راهکار درمانی آن چیست؟

دلایل خارش واژن در دوران بارداری شامل موارد زیر است:

• عفونت‌های واژن مانند واژینوزباکتریال، عفونت قارچی، افزایش ترشحات طبیعی واژن که در طی بارداری رخ می‌دهد.
• حساسیت به برخی مواد مثل مواد شوینده شامپو بدن و صابون
• عفونت مجاری ادرار یا کلستاز بارداری
• عفونت های مقاربتی(STD)

 

درمان خارش واژن

• استفاده از داروهای ضد قارچ
• استفاده از آنتی بیوتیک‌ها درصورت عفونت‌های مقاربتی عفونت ادرار و واژینوز
• شستشو با جوش شیرین
• شستشو با آب خنک و کمپرس سرد
• خودداری از مصرف محصولات حساسیت زا مثل برخی شوینده‌ها
• استفاده از کرم‌های موضعی و درصورت کلستاز
• استفاده از داروهای ضد صفراوی و مراجعه به متخصص گوارش

با استفاده از لینک زیر در پزشک برتر می‌توانید صفحه‌ پزشک را مشاهده کنید و هرگونه سوال در زمینه سزارین داشتید از دکتر ناهید مظاهری بپرسید.

 

مشاهده رزومه: دکتر ناهید مظاهری