بررسی انواع قرص‌های ضد بارداری و عوارض آن

بررسی انواع قرص‌های ضد بارداری و عوارض آن

از روش‌هایی که برای جلوگیری از بارداری ناخواسته استفاده می‌شود، قرص ضد بارداری است. با این حال عوارض قرص‌های ضدبارداری از مسائلی است که قبل از مصرف باید به آن توجه کنید و با آگاهی شروع به مصرف داروهای پیشگیری از بارداری نمایید.

کاربرد و مصرف قرص‌های ضد بارداری چیست؟

با توجه به اینکه آگاهی مردم درباره پیشگیری از بارداری ناخواسته افزایش یافته است، این مسئله کمتر از گذشته رخ می‌دهد و افراد به کمک روش‌های مختلفی که وجود دارد از بارداری ناخواسته جلوگیری می‌کنند. البته قرص ضدباردرای یکی از روش‌های آسان و در دسترس است.

با توجه به آماری که انجمن متخصصان بهداشت باروری منتشر کرده است؛ تنها از بین ۱۰۰۰ زنی که از این روش استفاده می‌کند، احتمال بارداری ناخواسته یک زن وجود دارد.

سایر موارد مصرف قرص ضد بارداری

• تنظیم دوره‌های قاعدگی
• کاهش اختلالات سندرم پیش از قاعدگی
• درمان آکنه صورت، آلوپسی (ریزش مو)
• کمک به درمان رشد مو در نواحی غیر نرمال
• موثر در درمان کیست‌های تخمدانی، بارداری خارج رحم، بیماری التهاب لگن
• درمان اختلالاتی مثل قاعدگی دردناک و یا قاعدگی‌های سنگین با خونریزی زیاد

نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که قرص‌های ضد بارداری از سرایت بیماری‌های مقاربتی مثل زگیل ناحیه تناسلی جلوگیری نمی‌کند و لازم است که از روش‌های بهداشتی دیگر برای این منظور استفاده شود.

قرص‌های ضد بارداری خوراکی

این داروهای خوراکی یک روش کنترل بارداری هستند. این داروها شامل ترکیبات هورمونی و شامل استروژن، پروژستین و پروژسترون هستند. وجود این هورمون‌ها باعث جلوگیری از ترشح لوتئیزه و هورمون تحریک کننده فولیکول می‌شود و در نتیجه از بارداری جلوگیری می‌کند؛ چرا که این هورمون‌ها در پرورش تخمک‌ها و آمادگی رحم نقش موثری دارند.

ترشح پروژستین به تولید مخاط رحمی منجر می‌شود و از نفوذ اسپرم به تخمک جلوگیری می‌کند، به همین دلیل است که قرص‌های ضد بارداری شامل این ترکیبات هورمونی هستند.

چگونه داروهای ضد بارداری مانع از حاملگی می‌شوند؟

این داروها به دو روش از بارداری جلوگیری می‌کنند: در روش اول از تخمک گذاری در بدن جلوگیری می‌کنند؛ در نتیجه تخمدان در طول دوره تخمکی آزاد نمی‌کند. در روش دوم با تولید ماده مخاطی به ضخیم‌تر شدن دهانه رحم کمک می‌کنند، نتیجه آنکه اسپرم نمی‌تواند وارد رحم شود. این موارد به کمک ترشح پروژسترون انجام می‌گیرد که یا باعث افزایش ضخامت لایه مخاطی رحم و یا موجب نازک‌تر شدن آن می‌شوند. در هر دو روش کاشت تخمک به سختی انجام می‌گیرد و در نتیجه بارداری اتفاق نمی‌افتد.

انواع قرص‌های ضد بارداری را بشناسید

قرص‌های کنترل بارداری در سه نوع تک فاز، دو فازی و سه فازی تولید می‌شوند که ترکیبات استروژن و پروژستین در آن‌ها وجود دارد.

نوع تک فازی: داروهای ضد بارداری تک فاز شامل استروژن و پروژسترون هستند که باعث ترشح این هورمون‌ها به صورت مساوی در بدن می‌شوند.

مدل دو فازی: مصرف این قرص باعث می‌شود که طی ۲۱ روز از چرخه، هورمون استروژن به میزان مساوی در بدن تولید شود. در بخش ابتدایی چرخه که نسبت پروژسترون/استروژن پایین است، بدن شروع به ایجاد پوشش ضخیم‌تر در رحم در دوران قاعدگی می‌کند. با آغاز بخش دوم چرخه، نسبت پروژسترون/استروژن افزایش می‌یابد و تخلیه پوشش رحم به شکل معمولی انجام می‌شود.

قرص سه فازی: مصرف این نوع داروها باعث تغییر غلظت استروژن و پروژسترون در طول چرخه می‌شود.

برای انتخاب قرص‌های ضد بارداری بهتر است که به یک متخصص زنان و زایمان خوب مراجعه کنید، به این دلیل که شواهد دقیقی درباره اینکه کدام یک از داروهای خوراکی ضد بارداری از دیگری ایمن‌تر است وجود ندارد.

قرص‌های ضد بارداری موجود در بازار

انواع مختلفی از داروهای پیشگیری از بارداری در بازار وجود دارد، با این حال این که کدام یک برای شما مناسب‌تر است، به نظر پزشک متخصص بستگی دارد.

قرص ترکیبی

این دارو به طور خوراکی و روزانه قابل مصرف است. این مدل دارو می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی شما کمک کند؛ معمولا شامل ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون است.

قرص با سیکل طولانی

این مدل دارو باعث طولانی‌تر شدن چرخه قاعدگی می‌شود. به این معنی که به جای اینکه ۱۲ بار در سال پریود شوید، هر ۱۲ هفته یکبار قاعدگی را تجربه می‌کنید.

قرص پروژسترون

همانطور که از نام این دارو بر می‌آید حاوی هورمون پروژسترون است که به صورت خوراکی و روزانه قابل مصرف است.

قرص ضد بارداری ال دی (LD)

قرص ضد بارداری ال دی در دو نوع ترکیبی و پروژسترون وجود دارد. این داروها با دوز کمی از هورمون‌ها عرضه می‌شوند، با این حال تاثیرگذاری آن به اندازه داروهایی با دوز بالاتر است. مهم‌ترین ویژگی آن‌ها این است که نسبت به سایر داروهای پیشگیری عوارض کمتری دارند.

قرص ضد بارداری اورژانسی

سایر داروهای پیشگیری از بارداری قبل از برقراری رابطه جنسی و در طول چرخه مصرف می‌شوند. تفاوت قرص‌های اورژانسی این است که پس از رابطه جنسی مصرف می‌شوند و دلیل آن هم به خاطر روابط حفاظت نشده است.

از دیگر قرص‌های موجود در بازار می‌توان به قرص ضد بارداری یاسمین، قرص ضد بارداری بلارا و کنتراسمین اشاره کرد. اگرچه برای انتخاب بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

روش مصرف قرص‌های ضد بارداری چگونه است؟

انواع مختلفی از این داروها در بسته بندی ماهانه ۲۱ روزه، ۲۴ و ۲۸ روزه موجود هستند. داروهای دیگری نیز وجود دارند که برای چرخه‌های طولانی‌تر یعنی ۹۱ روزه تولید می‌شوند. بسیار مهم است در زمان مشخص قرص‌ها را مصرف کنید. معمولا قرص‌های حاوی پروژسترون در دوره‌های ۲۸ روزه استفاده می‌شوند.

اثربخشی داروهای ضد بارداری چقدر است؟

اگر در موعد مشخص و به طور منظم این داروها را مصرف کنید، قادر به کنترل بارداری و پیشگیری از آن خواهید بود. به طور کلی می‌توان گفت که درصد خطای داروهای ضد بارداری ۹ درصد است؛ یعنی از میان هر ۱۰۰ نفری که این قرص‌ها را استفاده می‌کنند، امکان بارداری ۹ نفر وجود دارد.

به یاد داشته باشید که برخی داروها مثل آنتی بیوتیک یا داروهای HIV موجب تداخل دارویی با این قرص‌ها می‌شوند. از این رو بهتر است قبل از مصرف با یک پزشک زنان و زایمان خوب در این باره مشورت کنید.

عوارض و خطرات قرص‌های ضد بارداری

• لکه بینی بین دو دوره قاعدگی
• احساس درد در سینه‌ها
• تغییر رنگ پوست و بروز لکه‌های قهوه‌ای
• حالت تهوع و استفراغ
• احساس گرگرفتگی
• چاقی و افزایش وزن
• کاهش میل جنسی
• افزایش ترشحات واژن
• اختلالات قاعدگی و تغییر خلق و خو

از رایج‌ترین مسائلی که پس از مصرف این داروها با آن مواجه می‌شوید، لکه بینی بین دو قاعدگی است. با این حال با ادامه مصرف دیواره رحم با هورمون‌هایی که در بدن ترشح می‌شود سازگار شده و این عارضه برطرف می‌شود.

از دیگر عوارضی که بسیاری از خانم‌ها هنگام مصرف داروهای ضدبارداری با آن مواجه می‌شوند، تهوع و استفراغ است. با این حال در ماه‌های دوم و سوم این مشکل برطرف می‌شود. بهتر است این داروها را همراه با غذا یا قبل خواب میل کنید.

قرص‌های ضد بارداری شامل ترکیبات هورمونی هستند که بر روی سیستم اعصاب نیز تاثیر دارند. در نتیجه امکان بروز سردردهای میگرنی وجود دارد. این مسئله در ماه‌های اول بیشتر دیده می‌شود.

خطر جدی با مصرف قرص‌های ضد بارداری

یکی از خطراتی که ممکن است وجود داشته باشد، افزایش لخته خون در بدن است. این مسئله ممکن است باعث سکته قلبی و مغزی شود. هرچند احتمال بروز این خطر بسیار کمک است.

با این حال اگر از آن دسته خانم‌هایی هستید که اضافه وزن یا فشار خون دارید، بهتر است که قبل از مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید.

چه کسانی باید در مصرف قرص ضد بارداری احتیاط کنند؟

• زنان باردار
• زنانی که چاقی مفرط دارند
• افراد بالای ۳۵ سال که سیگار مصرف می‌کنند
• افرادی که قبلا سابقه سکته مغزی و قلبی داشته و قبل از ۴۵ سالگی لخته خونی داشته‌اند.
• خانم‌هایی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند.
• افرادی که سابقه میگرن شدید دارند.
• کسانی که بیماری خاصی مثل دیابت، فشار خون، بیماری کبد و یا سرطان سینه دارند.

سخن آخر

اگرچه به نظر می‌رسد که ساده‌ترین راه برای کنترل و پیشگیری از بارداری، مصرف قرص ضد بارداری است؛ با این حال بهتر است با مراجعه به متخصص زنان و زایمان خوب و توجه به توصیه‌های او از روش‌های دیگری مثل استفاده از دستگاه‌های داخل رحم (IUD)، استفاده از کاندوم، تزریقات ضد بارداری، حلقه واژن و مواردی مانند آن را در نظر بگیرید.

نویسنده: دکتر مهسا حاج رحیمی